در مراسم بزرگداشت آذرتاش آذرنوش از اهمیت زبان فارسی به عنوان زبان ملی ایرانیان و دشمنان آن سخن گفته شد و کتاب «چالش میان فارسی و عربی » این پژوهشگر پیشکسوت مورد بحث قرار گرفت.

به گزارش ایسنا، عصر امروز یکشنبه (۳ اردیبهشت) مراسم بزرگداشت آذرتاش آذرنوش پژوهشگر ایران و اسلام و مولف آثار پژوهشی در حوزه زبان و ادبیات عرب در موسسه خانه کتاب برگزار شد.

در ابتدای این مراسم مجید غلامی جلیسه مدیرعامل خانه کتاب در سخنانی مهمترین ویژگی آثار این پژوهشگر را فرامرزی بودن آن‌ها عنوان کرد و گفت:‌ آثاری که استاد آذرنوش منتشر کرده‌اند نه تنها در ایران بلکه در کشورهای عربی هم مرجع و محل توجه است.

در ادامه مراسم محمد دهقانی پژوهشگر و استاد زبان و ادبیات فارسی بحث‌هایی درباره کتاب «چالش میان فارسی و عربی» بیان کرد و با پرمحتوا خواندن این کتاب گفت:‌ یکی از مهمترین مسائل مهم بعد از اسلام در حوزه فرهنگ و تاریخ ادبیات این است که زبان فارسی چگونه به وجود آمد و توانست در مقابل زبان عربی بایستد و بماند تا ما امروز زبان ویژه خودمان را داشته باشیم و به قول دهقانان بخارا عرب نشویم.

او گفت:‌ طبق تاریخ و اسناد اولین ایرانی‌هایی که عرب شدند اشرافان ایرانی بودند چون به دنبال منافع خودشان بودند. این مسئله چیزی است که استاد آذرنوش هم در این کتاب سعی کرده شواهد و اسنادی از آن ارائه دهد.

او گفت: مردم عادی بودند که زبان فارسی را حفظ کردند و حکومت‌ها نقشی در این مسئله نداشتند. اگر کتاب آقای آذرنوش را بخوانیم می‌بینیم که متاسفانه تاریخ‌نگاران معاصر در این زمینه دروغ نوشته‌اند.

دهقانی ادامه داد: شاهنامه را مردم ایران به وجود آوردند و نگه داشتند. مدارک و شواهد زیادی در این زمینه وجود دارد که آقای آذرنوش آن‌ها را در کتاب آورده است. متاسفانه ایران‌پرستان و پان ایرانیست‌ها مطالبی بی‌پشتوانه در این زمینه نوشته‌اند. کتاب آقای آذرنوش هشداری است تا با دقت درباره تاریخ بنگریم و هر افسانه‌ای را باور نکنیم.

او گفت: زبان رسمی اغلب حکومت‌ها در ایران عربی بوده است و ما نمی‌توانیم حکومت‌ها را پاسدار زبان فارسی بدانیم. امروز هم ما نباید زبان فارسی را به زبان قدرت و سلطه و هژمونی سیاسی پیوند بزنیم. شکوه ایران همیشه بر این بوده که جایگاه اقوام و فرهنگ‌های مختلف بوده است. این تکثر فرهنگی زبانی و قومی است که باعث موجودیت ایران شده است.

در ادامه این مراسم سیدکاظم موسوی بجنوردی به ۳۱ سال همکاری آذرتاش آذرنوش در مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی اشاره کرد و گفت:‌ در این مدت او ۱۷۳ مقاله ارزشمند که هر یک سند افتخار و زرینی در تاریخ ادبیات ایران است، نوشته است. ارزش فردی مثل دکتر آذرنوش به قدری پربرکت است که می‌بینیم دانشجویان زیادی با راهنمایی‌های ایشان تربیت  شده‌اند.

رئیس مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی ادامه داد: در این ۳۱ سال استاد آذرنوش ۵۵۱ مقاله را ویرایش کرده‌اند و نثر فاخری که ایشان به کار برده‌اند نقش بسیار موثری در موفقیت دایره المعارف بزرگ اسلامی داشته است. همچنین او نقش برجسته‌ای در حوزه پژوهش متون فارسی داشته است. نوشته‌های او فقط بازگویی و جمع‌آوری آثار دیگران نبوده است بلکه تک تک مقالات او با تحلیل همراه است که نشان‌دهنده نظریه در آن‌ها است.

او سپس درباره زبان فارسی که به عنوان زبان ملی ایرانیان شناخته می‌شود نیز گفت:‌ در گستره جغرافیایی ایران چیزی که  تمام طوایف را به هم پیوند می‌دهد زبان فارسی است. زبان فارسی هم به دلیل آوانگاری و هم صرفی که دارد به نظر من پرتوان‌تر از زبان عربی است. اما هستند کسانی که پان هستند و علیه زبان ملی ما جبهه می‌گیرند. هر کشوری ممکن است چندین گویش و زبان داشته باشد اما یک زبان، زبان ملی آن کشور است که باید حفظ شود. متاسفانه برخی از این پان‌ها موزیانه کوشش می‌کنند بین برادران آذری ما که از ایرانیان اصیل هستند ایجاد کینه کنند. اما همه این گویش‌ها و زبان‌ها فارسی است و مگر لرها و گیلک‌ها فارس نیستند؟ و به یک معنا  مگر آذری‌ها فارس نیستند؟ الا قلیلی برادران عرب که در خوزستان هستند و خیلی هم فرهنگ قشنگ و انسانی دارند؛ بله، آن‌ها تیره متفاوتی دارند ولی آن‌ها هم عرب ایرانی هستند.

رئیس مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی افزود: آنچه مسلم است این است که زبان فارسی زبان ملی است و کسانی که علیه زبان ملی ما از طریق ایجاد کینه اقدام می‌کنند رفتار پست و موذیانه‌ای دارند و می‌خواهند بین ملت ایران تفرقه بیندازند. آنها فکر می‌کنند بین ایرانیان آذری که همیشه پیش‌قراول پیشرفت های انقلابی و فرهنگی بودند می‌توانند ایجاد شبهه بکنند.

بجنوردی سپس با تاکید بر اهمیت رشد آگاهی در بین افراد گفت‌: وجود افرادی مثل استاد آذرنوش به زبان و ادبیات  فارسی در تماس با زبان عربی جلوه درخشانی داده و مایه تکریم بیشتر هستند.

او همچنین گفت:‌ به دولت اعلام می‌کنم ما در مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی مشکلات مالی داریم. آن‌ها باید به ما بیشتر برسند و لااقل بودجه ای را که مجلس تصویب می‌کنند به ما بدهند.

در ادامه مراسم سیدصادق سجادی معاون مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی با انتقاد از سخنان محمد دهقانی درباره زبان فارسی گفت:‌ حرف‌های آقای دهقانی از سر بی اطلاعی بود ضمن اینکه اینجا جای این بحث‌ها نبود. مقصود کتاب استاد آذرنوش هم اصلا چیزی که آقای دهقانی از آن بیرون آورده‌اند نیست و من فکر می‌کنم ایشان مقصود کتاب را متوجه نشده‌اند.

او در ادامه سخنانش با بیان اینکه دکتر آذرنوش از جهات مختلف به زبان فارسی، عربی و فرهنگ ایران خدمت کرده‌اند، گفت:‌ خدمتی که دکتر آذرنوش کرد این بود که ما را که شاگردان او بودیم با فضای دیگری در حوزه زبان عربی آشنا کرد؛ کاری که قبل از او کسی انجام نداده بود. او به ما تاریخ تحول زبان و ادبیات عرب را آموخت.  تا قبل از او چیزی که وجود داشت صرف و نحو و نظم و نثر عربی بود.

سجادی اظهار کرد: آذرنوش حق بزرگی بر گردن تمام کسانی دارد که در حوزه زبان و ادبیات عربی کار کرده‌اند. البته آثار ایشان فقط به زبان عربی خلاصه نمی‌شود.

همچنین عنایت‌الله فاتحی‌نژاد از همکاران آذرتاش آذرنوش در دایره‌المعارف بزرگ اسلامی شخصیت این پژوهشگر را بی‌بدیل دانسته و گفت:‌ در حوزه زبان و ادبیات عرب هیچ کس دیگری با استاد آذرنوش قابل قیاس نیست.

او به اهمیت فرهنگ آذرتاش آذرنوش اشاره کرد و گفت: در حوزه زبان و ادبیات عرب هیچ کتاب و رساله‌ای نوشته نمی‌شود مگر اینکه آثار استاد از مراجع آن‌ها باشد.

به گزارش ایسنا در ادامه مراسم با اهدای تندیس و هدایایی از یک عمر فعالیت فرهنگی آذرتاش آذرنوش تقدیر شد.

آذرنوش هم پس از این تقدیر با ابراز خوشحالی و خرسندی از برگزاری این مراسم در سخنانی گفت:‌ از همه دوستانم تشکر می‌کنم که در سخنانشان بر کمبودهای من چشم بستند و آن چیزهایی را که احتمالا نیکی  بوده بزرگ و به زبان شیوا بیان کردند.

او همچنین گفت:‌ خوشحالی من از برگزاری این مراسم به خاطر این است که ۸۰ سال باری را بر دوش کشیدن هیچ کار آسانی نیست و چون من از هشتادسالگی  گذشته‌ام می‌توانم این را بگویم. در این سن و سال دردسر زیاد است و همه اینها انسان را گاهی دچار غم‌زدگی و ناراحتی می‌کند اما این مجالس و  این سخنان می‌تواند برای زندگی یک پژوهشگر هشتادساله دل‌انگیز باشد و از این جهت برای برپایی این مراسم بی نهایت سپاسگزارم.

ناسار