انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی- اخبار رشته زبان و ادبیات عربی
انتشار فهرست دستنویسهای علوم قرآنی در 15 جلد توسط عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شیراز

بازیابی تصاویر و رنگ‌ها

با نزول قرآن کریم به عنوان معجزه پیامبر اکرم (ص) مسلمانان توجّه خاصّی به این کتاب پیدا کردند. اهمّیت این کتاب به عنوان کلام الهی، و تأکیدات فراوانی که در کلام بزرگان دین نسبت به توجّه به آن وجود داشت مسلمانان را بر آن داشت تا از همان آغاز جوانب مختلف آن را مورد بررسی و کنکاش قرار دهند. نتیجه این حرکت، تا به امروز، میراثِ قرآنیِ سترگ و ارزشمندی است که بخشی جدایی­ناپذیر از هویّت اسلامی ما را تشکیل می­دهد. بنابراین، بر ماست تا این میراث را بشناسیم و به دیگران معرّفی کنیم و بدین وسیله در معرّفی این کتاب الهی سهمی برای خود قائل شویم. امّا پراکندگی این آثار و نبود آماری صحیح از میزانِ موجودیِ آنها مانعی است که همچنان در این زمینه وجود دارد. در حال حاضر، اگر پژوهشگری بخواهد متنی را از متون قرآنی تصحیح نماید مجبور است به ده­ها فهرست مراجعه کند تا تعدادِ نسخِ موجود از آن را استخراج نماید و احیاناً نسخ قابل دسترس را به دست آورد. نبود یک فهرست توصیفی کامل و شامل از دست­نوشته­های قرآنی خلأ بسیار عمیقی برای محقّقین این حوزه به شمار می­آید. این کاستی زمانی بیشتر احساس می­شود که به این نکته توجّه داشته باشیم که رشته علوم قرآنی یکی از پرطرفدارترین رشته­های دانشگاهی است و دانشجویان این رشته، به ویژه در مقاطع تحصیلات تکمیلی، همواره به دنبال دست­نوشته­ای هستند تا تصحیح آن را به عنوان پایان­نامه تحصیلات خود انتخاب نمایند.

مجموعه حاضر علاوه بر دست­نوشته­های فهرست شده ایران شامل دست­نوشته­های موجود در برخی کتابخانه­های 13 کشور دیگر است. این کشورها عبارت­اند از : پاکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، گرجستان، ترکیه، عراق، سوریه، یمن، مصر، ایرلند، انگلستان، آلمان، آمریکا. هر چند این فهرست نیز کاستی­های زیادی دارد و نمی­تواند آمار کاملی از دست­نوشته­های قرآنی ارائه دهد، ولی قطعاً کامل­ترین فهرستی است که تاکنون از تُراث قرآنی ارائه می شود.

در این مجموعه حدود 36000 نسخه خطی دست­نویس قرآنی وجود دارد که حدود 6000 نسخه آن مربوط به مَصاحف خطی است و حدود 30000 عنوان به علوم قرآنی اختصاص دارد. این علوم عبارت­اند از: تفسیر، تجوید، قرائت، فقه القرآن، قِصَص القرآن، سایر علوم قرآنی.

در بخش نمایه­های این کتاب که جلد 15 آن را شامل می شود، نیز تنها کتاب­هایی که مؤلّفشان معلوم است، در بخش مؤلّفین، ذیل نام هر یک ذکر شده­اند.

همچنین نمایه آثار به ترتیب تاریخ تألیف نیز با موضوع بندی مزبور از ویژگی های دیگر این فهرست است که آماری قابل قبول از موجودی آثار به دست می دهد، که از کهنترین زمان تا عصر قاجار را شامل می شود.

این فهرست در 15 جلد، به اهتمام دکتر سید حسین مرعشی عضو هیأت علمی بخش زبان و ادبیات عربی دانشگاه شیراز و دکتر یوسف بیگ باباپور، در قطع وزیری، از سوی مرکز طبع و نشر قرآن کریم جمهوری اسلامی ایران منتشر شده است.

نشانی مطلب در وبگاه انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی:
http://arabiciran.ir/find-1.61.240.fa.html
برگشت به اصل مطلب