سومین نشست تخصصی نقد کتاب با عنوان «نقد ترجمه کتاب الأدب المقارن (طه ندا)» 23/9/1394در دانشگاه شهید بهشتی تهران برگزار گردید.

گروه زبان و ادبیات عربی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی، در ادامه سلسله نشست های تخصصی نقد کتاب خود این بار نشست تخصصی «نقد ترجمه کتاب الأدب المقارن (طه ندا)» را با همکاری گروه عربی دانشگاه شهید بهشتی و انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، در تاریخ 23 آذر ماه 1394 در سالن ناصر خسرو دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی برگزار کرد.

این نشست با حضور مترجمان کتاب جناب آقایان دکتر حجت رسولی (عضو هیئت علمی گروه عربی دانشگاه شهید بهشتی) و دکتر هادی نظری منظم (عضو هیئت علمی گروه عربی دانشگاه تربیت مدرس) و ناقدان جناب آقایان دکتر حسین کیانی (عضو هیئت علمی گروه عربی دانشگاه شیراز) و دکتر ابوالحسن امین مقدسی (عضو هیئت علمی گروه عربی دانشگاه تهران) و مشارکت استادان و دانشجویان رشته زبان و ادبیات عربی که تعداد آنها به بیش از 40 نفر می رسید، از ساعت 14 تا 16 عصر دوشنبه برگزار گردید.

ابتدا دکتر ابوالفضل رضائی مدیر محترم گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید بهشتی، ضمن خوش آمد به معاونت محترم پژوهشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، استادان، دانشجویان و فرهیختگان رشته­های زبان و ادبیات عربی و فارسی، از تلاشهای شورای بررسی متون و انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی که بانیان برگزاری چنین حرکت­های علمی هستند، تقدیر و تشکر کرد. ایشان ضمن تأکید بر لزوم اجرای چنین نشست­هایی، خاطر نشان کرد: گروه عربی دانشگاه شهید بهشتی به منظور سهیم شدن در اشاعه­ی فرهنگ نقد و نقادی در گروه­های زبان و ادبیات عربی، آمادگی خود را برای برگزاری نشست­های مشابه اعلام می­دارد.

سپس دکتر متقی زاده به عنوان رئیس گروه عربی در شورای بررسی متون، ضمن خیر مقدم به حضار محترم، به معرفی اجمالی شورای بررسی متون و فعالیتهای این شورا به طور کلی و گروه عربی به طور خاص در سالهای اخیر اشاره فرمود، وی تأکید کرد گروه عربی شورای بررسی متون علاوه بر نقد کتب درسی رشته زبان وادبیات عربی، هر سال نشست های تخصصی نقد شفاهی کتب نقد شده را نیز در پژوهشگاه علوم انسانی و دانشگاه های کشور برگزار می کند. وی خاطر نشان کرد؛ گروه زبان و ادبیات عربی در این شورا به یاری خداوند متعال تاکنون دو نشست تخصصی نقد شفاهی کتاب، یکی در دانشگاه تهران (سال93) و یکی در دانشگاه همدان (سال94) برگزار کرده است و انشالله نشست دیگری نیز در دانشگاه علامه طباطبائی برگزار خواهد کرد. ایشان در ادامه، مترجمان و ناقدان کتاب را به نقد و بررسی ترجمه­ی کتاب مذکور دعوت نمود.

جلسه نقد و بررسی با سخنرانی مترجمان کتاب الأدب المقارن آغاز شد. ابتدا دکتر هادی نظری منظم ضمن تشکر از شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی و سایر دست اندرکاران برگزاری این نشست، به معرفی اجمالی، اهداف و انگیزه­های خود برای ترجمه­ی کتاب پرداخت. ایشان انگیزه و هدف اصلی خویش از ترجمه­ی این کتاب را فهرست جذاب و اهمیت فوق العاده­ی آن کتاب در گرایش ادبیات تطبیقی دانست.

سپس دکتر حجت رسولی مترجم دیگر کتاب، ضمن خیر مقدم به استادان و فرهیختگان حاضر در جلسه  انگیزه و هدف اصلی خود از ترجمه ی کتاب را مطالب موجود در کتاب دانست، وی گفت: از آنجا که کتاب الأدب المقارن به برخی از نمونه­های تطبیقی در ادبیات سه زبان فارسی، عربی و ترکی پرداخته است، بنده کتاب را ترجمه کردم.

دکتر حسین کیانی، ناقد اول کتاب، ضمن ابراز خرسندی از برگزاری چنین نشست­هایی، ابتدا به بیان محاسن کتاب در دو بخش شکلی و محتوایی پرداخت و سپس اشکالات شکلی و محتوایی کتاب را با ارائه مثالهایی تبیین کرد. جمع بندی ایشان از کتاب حاضر مختصراً به شکل زیر تبیین شد:

«علاوه بر محاسن زیادی که در ترجمه­ی دکتر نظری منظم از کتاب حاضر وجود دارد؛ پیشنهاد می شود، این ترجمه بار دیگر به ویراستار ادبی سپرده شود و اشکالات نگارشی آن برطرف گردد و در ترجمه برخی از جملات از اطناب کاسته شود».

سپس دکتر ابوالحسن امین مقدسی به عنوان ناقد دوم کتاب، ضمن تمجید از تلاش­های دکتر رسولی و دکتر نظری منظم در ترجمه­ی کتاب حاضر، گفتند: نگاه و رویکرد دکتر رسولی در ترجمه­ی این کتاب نگاهی ایدئوروژیک بوده است که همین نگاه باعث شده است؛ ایشان برخی از مطالب را از متن اصلی کتاب حذف و یا از ترجمه­ی آن خودداری کنند. در مجموع پیشنهاد ایشان در جهت بهبود ترجمه­ی کتاب مختصراً بدین ترتیب ارائه شد: 

«برخی از محذوفات متن اصلی کتاب در ترجمه آورده شود و زبان نوشتاری کتاب نیز مطابق زبان مقصد یعنی زبان فارسی، شفاف­تر گردد.».

در ادامه دکتر هادی نظری منظم به عنوان یکی از مترجمان کتاب الأدب المقارن، بعد از ارائه نظرات دکتر کیانی پیرامون ترجمه­ی کتاب، برخی از اشکالاتی که بر کتاب وارد شد را پذیرفتند و برخی را نیز با ادله علمی و منطقی رد کردند. ایشان گفتند: بنده در ترجمه کتاب خود را ملزم به رعایت کامل امانتداری در متن اصلی دانستم­، و سعی کرده­ام متن اصلی را بدون هیچ کم و کاستی ترجمه نمایم. البته ناگفته نماند؛ مقتضی حال مخاطبان کتاب را نیز در نظر گرفته­ام. دکتر نظری منظم در پاسخ به این نکته که ترجمه ی حاضر در برخی موارد دچار اطناب شده است، گفتند: نسخه­ی اصلی کتاب 280 صفحه بوده است و ترجمه ی بنده نیز حدود 280 صفحه شده است، بنابراین هیچ اطنابی در کتاب وجود ندارد.

دکتر حجت رسولی به عنوان دیگر مترجم کتاب، ضمن تشکر از دکتر مقدسی گفتند: رویکرد اصلی بنده در ترجمه­ی این اثر، توجه به زبان مقصد یا مخاطب فارسی زبان بود، لذا از ترجمه­ی معنایی بهره بردم. البته برخی از مطالب کتاب را به دلایلی حذف نمودم و تحلیل­هایی را به کتاب افزودم. ایشان در پایان گفتند: بنده ضمن تشکر مجدد از دکتر مقدسی، تمامی اشکالات وارده بر کتاب را در نسخه­ی بعدی کتاب برطرف خواهم کرد.

در پایان نشست، برخی از حاضران به ارائه نظرات و پیشنهادات خود در مورد کتاب مذکور پرداختند.