السلام على الأستاذ الدکتور محمد خاقانی المحترم والحبیب إلى قلوبنا. عیدکم مبارک وأیامکم سعیدة وکل عام وأنتم بخیر ونسألکم الدعاء. شکر الله سعیکم وبارک بجهودکم وجهود جمیع من برمج ونفذ وسهر على هذا البرنامج أسأله تعالى أن یوفق الجمیع لما یحب ویرضى. إننی فی الوقت الذی أؤید فیه بعضا من الملاحظات التی أبداها الأساتذة الکرام أضیف لها ملاحظتین.

الأولى حول العنوان، حیث أعتقد أن عنوان المشروع کبیر جدا ولا ینطبق علیه، أی لیست فیه مواصفات العنوان الجید، حیث إن فکرة انتخاب مراجع للغة العربیة غیر صائبة أساسا، فالمرجع لا یُنتخب ولکن یفرض نفسه. 

والثانیة اختیار الحکام فهی غیر عملیة وباطلة من الأساس.

أقترح تغییر عنوان المرجعیة إلى عنوان آخر کمسابقة لتشجیع المواهب أو ما شابه وتعیین حکام من قبل القائمین علیها. أستمیحکم عذرا وأتمنى لکم التوفیق.
دکتر شاکر عامری - دانشگاه سمنان
 

السلام علیکم ورحمة الله

بالنسبة إلى هذه المبادرة التی طرحها الأخ الدکتور خاقانی العزیز، فبعد الشکر والتقدیر لجهوده المخلصة ومبادراته الجیدة، فقد تحسّن المشروع کثیرا بعد هذه التعدیلات الأخیرة والخطوات المذکورة ولا شک أنه یفیدنا کثیرا وأقلها معرفة الزملاء الأفاضل فی التخصصات المذکورة، حیث یمکن تعمیم القوائم النهائیة للمجلات والجامعات لکی یستفید الزملاء الکرام منها فی تحکیم المقالات والرسائل والأطاریح و...، ناهیک عن المنافسة المتوقعة التی من شأنها زیادة الدوافع لدى الزملاء والشباب لرفع مستواهم ونشاطاتهم خاصة إذا استمر الأمر فی الأعوام القادمة أیضاً.

❇️ یا لیتها أن:

۱. یتم تحدید معاییر التحکیم من الآن، لکی تکون الصورة واضحة للمشارکین والمقترحین.

۲. یتم اعتماد المشروع من قبل وزارة التعلیم العالی ولجانها المختصة أیضاً ویتم إعلان ذلک رسمیا عبر کتاب رسمی إلى جمیع الجامعات، لکی یکون مقبولا من قبل المسؤولین هناک ویشجعوا زملائهم على المشارکة والتعاون.

۳. لا یکون المشروع معتمدا على البحوث فقط وکمیتها إذ نرى بعض الأحیان الکثیر من المقالات والکتب المطبوعة والمجمعة التی لا طائل تحتها أو تمت کتابتها فی ظروف لا تدل على النفسیة البحثیة لدى أصحابها ویعرف الأعزاء ماذا أقصد، فلا حاجة إلى المزید من التفصیل.

وهناک بعض أساتذة کبار لا تجتاز بحوثهم عدد الأصابع ولکنهم أثروا على مسیرة تعلیم اللغة العربیة فی إیران تأثیراً ملحوظا یشار إلیهم بالبنان أو هناک بعض الشباب الذین یخدمون لغة القرآن ویربون جیلا مثقفا الآن فی مدن بعیدة عن العاصمة ولا یعرفهم الکثیر...

بارک الله فیکم

أخوکم الصغیر المخلص

علی ضیغمی

د قهرمانی مقبل۲:

با عرض سلام و ادب خدمت تک تک استادان حاضر در گروه و تمامی اعضای محترم خانوادۀ بزرگ زبان و ادبیات عربی کشور

ابتدا باید از زحمات، دلسوزی و پیگیری برادر ارجمند آقای دکتر خاقانی سپاسگزاری کنم.

حقیقت اینکه بنده برای حضور و مشارکت مستمر در فضای مجازی، دست و ذهن کندی دارم و این باعث می‌شود که بیشتر شنوندۀ مطالب بزرگواران باشم و البته از آنها بهره‌مند می‌شوم.

اگر اجازه بفرمایید در خصوص طرح مرجعیت چند نکته را به عرض دوستان می‌رسانم:

۱. مقدمتاً عرض کنم که استادان و پژوهشگران هر رشته را می‌توان دو دسته دانست: دستۀ نخست عده‌ای فاضل هستند که در کنج خلوت خود نشسته‌اند و به پژوهش مشغول، و رغبتی برای حضور در محافل علمی ندارند؛ کمتر در همایشی شرکت می‌کنند و در نشست علمی حاضر می‌شوند، نه داوری مقاله و رساله می‌پذیرند و در دیگر اشکال محفل علمی چندان رغبتی برای حضور ندارند و علاقه‌مندان از طریق نوشته‌های این بزرگواران از آنها بهره‌مند می‌شوند. اما دستۀ دوم کسانی هستند که رشتۀ خود را در رقابت با رشته‌های دیگر می‌بینند که اگر نتوانند جلوه‌های پژوهش خود را به عرضه بگذارند و برای تولیدات علمی بستر مناسب فراهم کنند، کم کم به بوتۀ فراموشی می‌روند و می‌کوشند به گفتۀ سعدی «به اندازۀ بود نمود» داشته باشند. از این رو زحمت ساختن بسترهای مناسب عرضۀ علم و دانش از قبیل برگزاری محافل علمی مانند همایش، نشست علمی، کارگاه تخصصی، راه‌اندازی و مدیریت نشریۀ علمی و... را به جان می‌خرند و با مشکلات مالی و اداری برگزاری این محافل دست و پنجه نرم می‌کنند که چندان به شرح آن نیاز نیست و برگزار کنندگان این محافل خود بر این امر واقف هستند. حقیقت اینکه هر رشته به هر دو گروه نیازمند است و این دو دسته مکمل یکدیگر هستند و شگفت اینکه در رشتۀ زبان و ادبیات عربی، کفۀ دستۀ اول معمولاً سنگین‌تر است.

۲. آقای دکتر خاقانی علاوه بر فعالیت‌های ارزشمند پژوهشی خود، در بخش دوم نیز حضور چشمگیر داشته و دارد و بهترین نمونۀ آن برگزاری همایش بین‌المللی مدیران گروه جهان بود که چه زحمت‌ها که برای برگزاری آن نکشید و چه وقتی که برای آن صرف نکرد که به جای آن می‌توانست چند مقاله پژوهشی بنویسد و منتشر کند. البته این بدان معنا نیست که دیگر افراد دلسوز در رشته وجود ندارند، چنین افرادی همواره بوده‌اند و آگاه بر این امر که در جهان امروز و نیز در دانشگاه‌های داخلی، معیارهای قدر و منزلت رشته‌ها، چند وجهی است. از این رو برای اعتلای رشته زبان و ادبیات عربی، در کنار کارهای پژوهشی خود، به دیگر معیارهای مؤثر اهتمام ویژه داشته‌اند که در خوف آن می‌رود که از نام این افراد آورده شود سخن به درازا بکشد و کسی از قلم بیفتد.

 ۳. طرح مرجعیت علمی زبان و ادبیات عربی، فکر و ایدۀ آقای دکتر خاقانی عزیز بوده و چندین جلسه از جلسات انجمن به بررسی این موضوع اختصاص داده شد و اعضای انجمن دغدغه‌های متعددی در انجام و نحوۀ انجام آن مطرح کردند و بالاخره مصوب گردید و البته معترف به این که آغاز هر کار اشکالات و نگرانی‌هایی همراه خواهد داشت. آنچه باعث خوشحالی و دلگرمی بیشتر شد، اعلام همراهی و همکاری دیگر متولیان رشته از جمله، شورای بررسی متون، گروه عربی سازمان سمت بود. جای خوشحالی است که اکنون فرصتی ایجاد شده که از نظرات دیگر استادان بهره‌مند شد تا ایردات آن کمتر شود.

۴. واژۀ مرجعیت آنچنان که بنده متوجه شدم هدف غایی این طرح است که شاید برای تحقق آن سال‌های سال طول بکشد. بنابراین کسی که متقاضی شرکت در این طرح می‌شود نه اینکه ادعای مرجعیت آن موضوع را دارد، و نه متولیان امر می‌خواهند او را به عنوان مرجع آن موضوع معرفی کنند، بلکه وی خود را از سرآمدان موضوع می‌داند که می‌تواند نقشی در تحقق آن هدف غایی ایفا کند.

۵. انجمن البته به نمایندگی از خانوادۀ رشتۀ زبان و ادبیات عربی، مجری و متولی این طرح است و این به آن معنا نیست که اعضای انجمن خود را معیار ارزیابی می‌دانند و یا این که عمل ارزیابی متقاضیان منحصرا توسط این اعضا انجام می‌شود. امید است که تک تک بزرگواران خود را شریک در کار بدانند و با مشارکت فعال از جنبۀ مختلف از جمله اظهار نظر و نقد، سبب پختگی کار شوند.

۶. لایۀ نخست این طرح در بُعد ملی و کشوری است، به امید آنکه از یک سو ایرادات طرح مرحله به مرحله بر طرف گردد و از سوی دیگر امکانات مورد نیاز انجام طرح در بُعد منطقه‌ای فراهم گردد.

۷. بی‌تردید معیارهای ارزیابی این طرح، منطبق معیارهای آیین‌نامه ارتقای اعضای هیئت علمی نیست، همانطور که در جشنواره‌هایی نظیر فارابی چنین عمل نمی‌شود. فراموش نکنیم که انجمن این طرح را با دست خالی شروع می‌کند و نخستین هدف این طرح ایجاد نشاط و پویایی و ایجاد انگیزه در میان اعضا به ویژه اعضای جوان این رشته است، به امید آنکه بتوان از این طریق نقشه راه متفق علیه برای پژوهش‌های رشته ترسیم کرد تا به تدریج مرجعیت نسبی حاصل شود.

۸. بالاخره اینکه خادمان و نمایندگان شما بزرگواران در انجمن از اظهار نظر تک تک استادان ارجمند استقبال می‌کنند و بر این باورند که هرچند اختلاف نظر وجود دارد، ولی همه بر یک کشتی سواریم و به سوی مقصدی واحد روان. ومن الله التوفیق

برادر کوچک شما

علی اصغر قهرمانی مقبل

------------------------------

سلام درود

احسنت. بسیاری عالی و مختصر و مفید این طرح را نقادی فرمودید.

تکته ای که مایلم بر فرمایش برادر گرامی دکتر ابویسانی بیفزایم:

۱. امروزه در هیچیک از کشورهای پیشرفته اشخاص را به عنوان مرجع علم معرفی نمی کنند و اگر مرجعیتی هم باشد، برای مؤسسات علمی بر اساس معیارهای شناخته شده بین المللی است.

۲. در ارزیابی کارنامه اشخاص و مؤسسات، عدم ارزیابی توانش آموزش و تعلیم تربیت، و سنجش قدرت کارآفرینی و کارآمد سازی خطایی گزاف است و انتشارات خالی از نوآوری و بومی سازی مرجعیت آور نیست

۳. تجربه نشان داده است که افراد توانا و کارآمد تواضع بیشتری دارند و بندرت حاضرند خود را برای ارزشگزاری علمی نامزد کنند. شناخت و معرفی کردن چنین افرادی وظیفه جامعه علمی و مؤسسات علمی است، نه خود آنها!  لذا بقیه داستان از پیش مشخص است!

۴. فرض کنیم چارچوب تعیین شده درست باشد و فرض کنیم متخصصان شایسته ای شناسایی شوند، نتیجه چیست؟! این کار پر زحمت و پر ماجرا چه کمکی به پیشرفت، همگرایی و توسعه رشته می کند؟!
دکتر نرگس گنجی - دانشگاه اصفهان

---------------------------------------------

عرض سلام و احترام محضر دوستان و همکاران ارجمند و فرهیخته

جناب دکتر خاقانی عزیز! ضمن تقدیر از زحمات جنابعالی، اینجانب هم در راستای تایید مطالب برخی از دوستان گرامی، نکاتی را مد نظر دارم. سخن آغازین آنکه به این نهضت تعیین مرجعیت خوشبین نیستم و نتیجه ی آن را مصداق آیه ی شریفه ی"لاتسالوا عن اشیاء ان تبد لکم تسؤکم" می دانم و "مرتع" آن را هم "وخیم" تصور می کنم. لذا معتقدم دوره ی پسا مرجعیت جنابعالی، فضا را برای ادامه ی حیات تحقیق و پژوهش، سنگین تر خواهد کرد. معیار سنجش مرجعیت شما چنانکه خودتان هم مطلعید همان خط کشی است که وزارت علوم برای اندازه گیری، رتبه بندی، ترفیع و ارتقای اعضای محترم هیأت علمی دانشگاه ها از آن بهره می گیرد، حال آنکه همگی به ناکارآمدی و ضعف چنین معیاری واقفیم. با این ابزار نمی شود میزان دانش و معلومات کسی را سنجید و مرز دانستگی یا نادانستگی افراد را تعیین کرد. همه می دانیم که در میان اساتید ارجمند، یافت می شوند کسانی که چندان دست به قلم نیستند در عین حال اما، در حوزه ی تخصص خود، سرآمدند و معلوماتی سرشار دارند، بالعکس می توان کسانی را هم سراغ گرفت که مقاله، تألیف، ترجمه و آثار مکتوب فراوان دارند اما همه ی این ها با دانسته های شان انطباقی ندارد. هرچند البته خلاف این هم قابل اثبات است و بسیاری از اصحاب ارجمند آثار مکتوب، دانش و معلومات قابل احترامی هم دارند و چه بسا در حوزه ی خود، صاحب نظر و نظریه اند. از این ها گذشته، دلالت ضمنی این راستی آزمایی و تعیین مرجعیت آن است که دست اندرکاران خوش ذوق، فرض را بر این گذاشته اند که خود مرجع اند، و دیگران چیزی دیگر، که این هم البته تامل برانگیز است. به هر حال ضمن آرزوی توفیق برای دکتر خاقانی عزیز، به نظر می رسد توجه و عنایت به آیه کریمه ی "و امرهم شوری بینهم" و استفاده از آرا، نظرات و پیشنهادات دوستان، می تواند در این راه راهگشاتر و مفیدتر واقع شود. البته لازم می دانم در پایان یادآور شوم که بیان این مطالب بدان معنا نیست که نگارنده ی این سطور برای خود، جایگاهی علمی متصور است بلکه بالعکس، شاگردی و تتلمذ را توفیقی بی بدیل می داند.

با احترام

دکتر حسین ابویسانی دانشگاه خوارزمی