معرفی آزمون بسندگی زبان عربی (اشتمال)

برگزار کننده :دانشگاه تهران

تیرماه 1396

مقدمه:

گسترش و تنوع کاربردهای زبان در دوران کنونی به گونه ای پر اهمیت و قابل توجه است که برای بهره گیری از این ظرفیت نهادها، مؤسسات و مراکز علمی ـ آموزشی گوناگون و بیشماری در سراسر جهان تأسیس شده است.کاربری چند گانه زبان از عرصه آموزشی، پژوهشی، علمی گرفته تا عرصه حرفه ای و شغلی تعیین معیارها وملاک های برخورداری از توانمندی و دانش زبان را بایسته می سازد.

تفاوت دامنه مخاطبان به عنوان گویشوران اصلی و فراگیران هر یک اززبانها به عنوان زبان دوم و تفکیک میان سطح عمومی زبان و سطح تخصصی آن علاوه بر ملاحظه و تفاوت میان برخورداری های دانشی و توانشی فراگیران و همچنین تمرکز بر برخی مهارت ها یا همه آنها و در نظر گرفتن وزن متناسب با هر یک ضرورت سنجش و ارزیابی سطح زبانی فراگیری را ضروری می نماید.

این تجربه در اغلب زبان های رایج جهانی همچون انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی، ایتالیایی و روسی از دهه های گذشته در قالب آزمون های بسندگی و بر اساس معیارهای عمومی یا ویژه هر زبان به اجرا درآمده است.

با وجود تفاوت های ساختاری و عناصر زبانی اما با در نظر گرفتن ساحت های مشترک زبانی که مهم ترین آنها مهارت های چهارگانه می باشد، امکان دست یابی به الگوی مشترکی در اجرای آزمون بسندگی بر اساس مشابه سازی وجود دارد.

با توجه به قدمت آموزش زبان عربی در ایران که در گذشته رویکرد علمی و فرهنگی و علمی این زبان و پیوند آن بازبان فارسی مورد توجه بوده است، به زبان به عنوان ابزار ارتباطی در سنجش پیشرفت و دست یابی به اهداف آموزشی کمتر توجه شده است. امروزه در کشور ما زبان عربی به عنوان زبان کاربردی و همچون دیگر زبان ها در عرصه ارتباطی علاوه بر مأموریت های گذشته مورد توجه قرار گرفته است.

امروزه زبان عربی در ایران با پنج مأموریت مورد آموزش و فراگیری قرار می گیرد:

ـ زبان عربی به عنوان زبان فرهنگ دینی

ـ زبان عربی به عنوان زبان علمی میراث گذشتگان در حوزه های مختلف دانش از جمله ریاضیات ، نجوم ، طب و مانند آن

ـ  زبان عربی به عنوان عنصر برجسته در ادبیات فارسی و در آمیختگی با آن

ـ زبان عربی به عنوان زبان ارتباطی و کاربردی در عرصه های تعاملی با جامعه چند صد میلیونی عرب زبان همچون زمینه های سیاسی، تجاری، رسانه ای و فرهنگی

ـ زبان عربی به عنوان پل انتقال دو سویه در فرایند ترجمه با تنوع عرصه های قابل پیاده سازی عربی

بر این اساس لازم است که فراگیران آن در چارچوب آموزش های رسمی شامل دوره های تحصیلی در نظام آموزشی پیش دانشگاهی و رشته های دانشگاهی اعم از مرتبط مستقیم و مرتبط غیر مستقیم و نیز آموزش های آزاد برگزار شده در نهادها و مؤسسات ،قابلیت سنجش و ارزیابی داشته باشد.

1ـ نام آزمون

بر اساس شیوه های متداول در آزمون های بین المللی جهت سهولت در کاربرد عنوان اختصاری"اشتمال"  برای این آزمون برگزیده شده است  که از عنوان کامل «الاختبار الشامل لتقویم المهارات اللغویة»برگرفته شده است.ومعادل فارسی این عنوان "آزمون فراگیر ارزیابی مهارت های زبان عربی " می باشد.

 2ـ اهداف آزمون

1ـ1ـ هدف اصلی این آزمون سنجش دانش و توانش زبانی کسانی است که به فراگیری زبان عربی پرداخته اند.  در این آزمون تأکید بر بعد توانشی زبان که ویژگی کاربردی بودن زبان را برجسته می سازد، بیشتر مورد توجه قرار می گیرد.

2ـ1ـ هدف فرعی این آزمون به شرح زیر است:

ـ ایجاد نظام ارزشیابی یکپارچه در عرصه زبان عربی

 -استفاده از نتایج آزمون در دوره های آموزشی مرتبط به عنوان پیش شرط نظیر دوره های تحصیلات تکمیلی(جایگزین آزمونهای دیگر زبانهای خارجی مثل تافل و...برای دانشجویان دکتری)

ـ بهره گیری از گواهینامه حرفه ای صادر شده برای شرکت کنندگان بر اساس نتایج کسب شده در عرصه های شغلی

ـ برآوردن نیاز سازمان ها، نهادها و مراکز به کار گیرنده آموزش دیدگان در ارزیابی سطح توانایی نیروهای انسانی خود در زمینه زبان عربی.

3ـ اعتبار

از آنجا که نتیجه این آزمون  در عرصه آموزشی مانند پیش شرط آزمون جامع دکتری برای رشته های مرتبط با زبان عربی و  در عرصه حرفه ای برای کسانی که در فعالیت شغلی خود به آشنایی بااین زبان نیاز دارند، دانشگاه تهران به عنوان نخستین برگزار کننده این آزمون برای شرکت کنندگان  گواهینامه وکارنامه تحلیلی امتیاز های کسب شده را صادر می نماید.

 بر اساس قبولی داوطلبان با در نظر گرفتن حداقل نمره قبولی که به آن اشاره خواهد شدف علاوه بر رشته های مرتبط در مقطع دکترا، نتیجه این آزمون می تواند جایگزین آزمون تافل انگلیسی به عنوان پیش شرط آزمون جامع در این رشته ها محسوب  گردد. همچنین سایر شرکت کنندگان می توانند با دریافت گواهینامه و قبولی در این آزمون از آن به عنوان گواهینامه حرفه ای در مشاغل مرتبط با به کارگیری زبان عربی استفاده نمایند.

 سازمان سنجش با به رسمیت شناختن این آزمون و تطبیق معیارهای مورد نظر از جهت ساختار و اعتبار، گواهینامه قبولی در آن را به عنوان مستند علمی برای برخی رشته های تحصیلات تکمیلی در همه مراکز آموزش عالی و نیز مدرک حرفه ای برای استفاده های شغلی، معرفی خواهد کرد.

4ـ سطح آزمون

در عرصه زبان دو سطح متفاوت عمومی یا پایه و تخصصی یا زبان  برای اهداف خاص تعریف می شود. که در  بخش نخست و بر اساس مدل های رایج بین المللی به ویژه بر اساس الگوی تعریف شده اروپایی که برای 20 زبان زنده جهان  از جمله زبان عربی تعیین کرده اند، زبان عمومی یا پایه در سه مرحله و شش سطح تعریف می شود که عنوان های مقدماتی، میانی و پیشرفته برای آن انتخاب شده است.

اغلب آزمون های سنجش زبان نقطه هدف خود را پایان دوره عمومی یا پایه و بر اساس اصطلاح رایج پیشرفته قرار می دهند. ویژگی این سطح عبارت است از اینکه شرکت کننده دامنه کافی از واژگان، اصطلاحات، تعابیر، دستور زبان، مهارت های چهارگانه شنیدن و فهم شنیداری، سخن گفتن، خواندن و فهم خوانشی و نگارش (انشاء) را در نزدیک ترین سطح به گویشوران اصلی آن زبان دارا می باشد.

آزمون اشتمال در بالاترین سطح زبان عمومی عربی تعریف شده است.وآزمون زبان تخصصی یا زبان برای اهداف خاص محسوب نمی گردد.

5ـ ساختار آزمون

آزمون  در شکل پرسش های چهار گزینه ای طراحی گردیده و در دو رویکرد پرسش های کاربردی و مفهومی تنظیم شده است.

آزمون اشتمال شامل شش بخش زیر می باشد:

الف ـ واژگان

 ب ـ دستور زبان

ج ـ شنیدن و فهم شنیداری

دـ خواندن و فهم متن

ه ـ نگارش (انشاء)

و ـ ترجمه

6-امتیاز دهی

امتیاز مجموعی آزمون 500 بوده که به صورت برابر میان پرسش ها توزیع شده است.  قبولی شرکت کنندگان در این آزمون کسب حداقل 300 بوده و امتیاز کسب شده در هر بخش در کارنامه داوطلبان منعکس خواهد شد.

7ـ منابع آزمون

از آنجا که در آزمون های بین المللی از منابع پیشنهادی به جای منابع متمرکز استفاده می شود و دلیل آن نیز محدود نساختن شرکت کنندگان به دامنه اطلاعات و آموزش های شخصی می باشد تا امکان رقابت و سنجش افراد برای نظام های آموزشی و استفاده از منابع آموزشی متنوع و گوناگون را فراهم  سازد، برخی منابع پیشنهادی برای این آزمون بر اساس جدول زیر خواهد بود.

تأکید می شود معرفی این منابع صرفا به جهت معرفی سطح محتوای آزمون و نه لزوما منابع طراحی پرسش هاست.

جدول زمان بندی برگزاری آزمون تافل عربی

ثبت نام و صدور کارت از طریق سایت جامع آموزش دانشگاه تهران به آدرس http://ems.ut.ac.ir است .

منبع: سایت دانشکده ادبیات دانشگاه تهران