دکتر فیروز حریرچی

تولد : 1320/1/22 تبريز

وفات: ۲۲/ ۳ /  ۱۳۹۵

رشته تخصصي : زبان و ادبيات عربي

در سال 1320 در تبریز متولد شد . خانواده وی در سال 1326 به خاطر عدم امنیت در تبریز در قائله پیشه وری به تهران مهاجرت کردند تحصیلات دکتر حریرچی در تهران به ترتیب در دبستان ابن سینا و دبیرستان های بامداد و دالفنون سپری شد. وی سپس در سال 1339 در امتحانات ورودی دانشگاه ها که هر رشته به صورت جداگانه برگزار می شد شرکت کرد و در رشته های حقوق سیاسی حقوق قضایی ، ادبیات فارسی و ادبیات عرب دانشگاه تهران در ردیف های چهارم و پنجم پذیرفته شده اما به دلیل علاقه وافر به رشته زبان و ادبیات فارسی به دانشگاه تهران رفت و در سال 1342 با کسب رتبه اول مدک لیسانس خود راگرفت .
دکتر حریرچی در این دوره از تحصیل، از دانش اساتیدی چون: بدیع الزمان فروزانفر، استاد محمدتقی مدرس رضوی، دکتر محمد معین، دکترصفا، دکتر خانلری و استاد سید جعفرشهیدی بهره مند شد. در سال 1341 دکتر محمد معین، او را برای همکاری علمی دعوت کرد و از آن سال تا زمانی که آن مرحوم در بستر بیماری بود، وی مانند یک دانشجوی طالب علم، از محضر استاد معین روش تحقیق و تتبع ونیز سجایای اخلاقی را فراگرفت . حاصل این همکاری چند ساله، مشارکت دکتر حریرچی در تدوین فرهنگ معین بود و به همین سبب نام وی در جلد ششم فرهنگ مذکور ذکر شده است.
دکتر حریرچی در سال 1343 با تشویق و مساعدت استاد محمد تقی رضوی و با تصویب شورای دانشگاه به خاطر داشتن لیسانس ادبیات فارسی، در امتحان ورودی دکترای زبان و ادبیات عرب در دانشکده الهیات دانشگاه تهران شرکت کرد و در بین 60 نفر کننده ، رتبه نخست را به دست آورد و در سال 1347 در این دوره نیز با کسب رتبه اول فارغ التحصیل شد. در سال 1345 عملا دبیری دو گروه فارسی و عربی دانشگاه دانشگاه سپرده شده و از سال 1347 تا 1357 در پژهشکده فرهنگ ایران به تدریس عربی در دوره های کارشناسی ارشد و دکترای زبان و ادبیات فارسی و نیز کارشناسی ارشد تاریخ پرداخت . دکتر حریرچی از سال 1348 به عنوان مربی به استخدام رسمی دانشگاه تهران در آمد و پس از طی مراحل استادیاری و دانشیاری به درجه استادی نایل آمد وی پس از دوسال مطالعه علمی از سال 1367 به عضویت فرهنگستان بین المللی زبان و ادبیات عربی سوریه پذیرفته شد.

تاليفات :
موشح در ادبيات عرب ؛ چاپ اول، تهران، بي تا،‌1342، 93 ص،‌رقعي.
دراسة وجيزة حول اشعار هاتف العربية ؛چاپ اول، تهران، انتشارات طهوري، 1343،‌75 ص،‌رقعي.
پارسيان عربي نويس ؛ چا پ اول، كتاب فروشي فروغي، 1345 ، 61ص،‌رقعي.
اساس العربية (لالهادي للشادي) تاليف: ابوالفضل ميداني نيشابوري، تصحيح و توضيح: فيروز حريرچي، چاپ اول، تهران، مركز فرهنگي علامه طباطبايي، 1361، 211 ص، رحلي.


ترجمه ها :

امثال سائره از شعر متنبي
تاليف: صاحب بن عباد ، ترجمه،‌تفسير، شرح لغات و اعراب از: دكتر فيروز حريرچي،‌چاپ اول، تهران، انتشارات سحر، 1356، 126 ص، رقعي.

دفاع از اسلام
تاليف ،‌دكتر واگلري.‌ترجمه: دكتر فيروز حريرچي، چاپ دوم، تهران، انتشارات فروغي، اسفند 1361، 177 ص، جيبي.

جوهره
نوشته: محمد بن ابوبكر انصاري تلمساني بري،‌ترجمه: فيروز حريرچي ، چاپ اول، تهران،‌انتشارات امير كبير، 1361، 156 ص، رقعي.

قانون
تاليف: قاضي قضاعي، ترجمه: دكتر فيروز حريرچي، چاپ اول، تهران، امير كبير، 1362، 262 ص،‌وزيري.
 

امثال و حكم
تاليف: محمد بن ابي بكر عبدالقادر رازي، ترجمه تصحيح و توضيح از : دكتر فيروز حريرچي،‌چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، مرداد 1371، 418 ص، وزيري.

ام سلمه
تاليف: علي محمد علي دخيل، ترجمه دكتر فيروز حريرچي، چاپ اول، تهران، موسسه انتشارات امير كبير،‌1373، 71 ص، وزيري.


آثار مشترك :
كتاب البلغه (فرهنگ عربي و فارسي)
تاليف: ابويوسف يعقوب كردي نيشابوري، مقابله و تصحيح متن،‌به اهتمام مجتبي مينوي و فيروز حريرچي.
(ابويوسف يعقوب الكردي) اديب، لغت شناس، زبان دان و استاد مشهور زبان و ادبيات عرب،‌كتاب حاضر را كه اولين فرهنگ عربي به فارسي است، در قرن پنجم هجري و در سال 438 در نيشابور تاليف كرده است.
مصححين ، اين اثر را از روي دو نسخه عكسي (نسخه شماره 954 كتابخانه بايزيد در اماميه و نسخه شماره 531 كتابخانه گوتا)، تصحيح كرده اند. آنها پس از چاپ كتاب و آگاهي از اغلاط فاحش، و نسخه ديگر از اين اثر را در كتابخانه چستربيني در دوبلين و ديگري در كتابخانه مجلس سنا يافته بودند. استاد مجتبي مينوي در پايان مقدمه خود بر كتاب،‌با ناخرسندي از اثر حاضر، به خاطر عدم دقت لازم و اغلاط فاحش ،‌آرزو كرده است كه دانشوري دامن همت به كمر زده ، متني پيراسته از اشتباه و براساس چهار نسخه اصلي كتاب (البلغه) همراه با تتمه اي كه فنجكردي بر آن نوشته و با شرحي كه مي گويند در كتابخانه ملك هست يكجا به چاپ بسپارند

فرهنگ اصطلاحات سياسي (انگليسي، عريي، فارسي)
تاليف: جمال بركات، ترجمه:‌دكتر فيروز حريرچي، دكتر صادق آئينه وند ، چاپ اول، تهران، مركز نشر فرهنگي رجاء ، تابستان 1368.364 ص، رقعي.
اثر حاضر، ترجمه كتاب (قاموس المصطلحات الدبلوماسية) تاليف جمال بركات است وي از دانشمنداني است كه سالها در جمع آوري مصطلحات سياسي تجربه اندوخته و عمر خود را در پست هاي مهم سياسي در كشورهاي مختلف جهان مصروف داشته است. فرهنگ اصطلاحات سياسي او شامل تمام اصطلاحات و واژه هايي است كه در مكاتبات و قرادادهاي بين المللي به كار مي رود. كتاب،‌در اصل به انگليسي – عربي و براساس حروف هجاي زبان انگليسي تنظيم شده و همين صورت نيز در ترجمه اثر حفظ شده است. مترجمان در فهرستي جداگانه در پايان كتاب،‌براساس حروف تهجي در باب واژه هاي عربي و فارسي مطالبي تنظيم كرده اند كه مي تواند در كاربردي شدن اين فرهنگ تاثير بسزايي داشته باشد.


گزيده مقالات:

تاثير الامثال العربية في شعر حافظ الشيرازي، مجموعه مقالات كنگره بين المللي حافظ، سوريه، 1363.
دراسة الاشعار العربية سعدي الشيرازي، مجموعه مقالات كنگره بين المللي سعدي، سوريه، 1363.
استاد و دانشجو از ديدگاه اسلام،‌مجله دانشكده ادبيات، شماره 6، سال 1369.
علی ضوء الملتزم الادب الملتزم، مجله بين المللي علوم انساني، وزارت فرهنگ و آموزش عالي، شماره 3، 1369.
الخطابة و مميزاتها في صدرالاسلام، الثقافة ،‌چاپ سوريه، 1369.
ارزش زبان عربي در ايران شناسي، مجله دانشكده ادبيات دانشگاه تهران، شماره 116 و 117، 1370.
الامثال المشتركة و تباذلها في اللغتين الفارسية و العربية،‌مجله فرهنگستان عربي، اردن، 1370
رسالة ميزان العمل لنجم الدين كبري، مجله بين المللي علوم انساني وزارت فرهنگ و آموزش عالي، شماره 6، 1374.
الاشعار العربية و الكلمات القصار للسهروردي،‌مجله بين المللي علوم انساني وزارت فرهنگ و آموزش عالي ، شماره 2، 1374.
احمد بن ماجد الملاح الاسلامي، مجله دانشكده ادبيات داشگاه تهران،‌شماره 134.

 

برخی از سوابق اجرایی:

---

تصاوير مراسم تقدير از استاد گرانقدر دکتر فیروز حریرچی از سوی عده ای از شاگردان ایشان و انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی در دانشگاه تربیت مدرس (26 شهریور 1394)